DSÖ ve UNICEF, Koronavirüs salgını sırasında aşılama oranlarında görülen düşüş konusunda uyarıyor
Koronavirüs öncesinde aşı olan çocuk sayısının neredeyse on yıl boyunca yüzde 85 civarında seyrettiği ve her yıl 14 milyon bebeğin aşılanamadığını gösteren yeni veriler ışığında, tüm çocukların aşılanması için derhal harekete geçilmesi çağrısı yaptılar
CENEVRE/NEW YORK, 15 Temmuz 2020 – Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve UNICEF, bugün dünya genelinde hayat kurtaran aşıları yapılan çocuk sayısında endişe verici bir gerileme olduğu konusunda uyarıda bulundu. Bu durumun, Koronavirüs salgını nedeniyle aşıların ulaştırılmasında ve yapılmasında yaşanan aksaklıklardan kaynaklandığı vurgulandı. DSÖ ve UNICEF'in açıkladığı yeni verilere göre, bu aksaklıklar, daha çok çocuğun ve yetişkin bireyin daha yüksek oranda aşılanması için güçlükle kaydedilen ve son on yıldır zaten durağanlaşan ilerlemeleri tehdit ediyor.
DSÖ ve UNICEF'in 2019 yılına ait aşılanma oranlarına yönelik tahminlerinden elde edilen veriler, HPV(Human Papilloma virus) aşısının 106 ülkeyi kapsayacak şekilde genişletilmesi ve çocukların çeşitli hastalıklara karşı daha fazla korunması gibi gelişmeler konusunda geriye doğru bir gidiş olduğunu gösteriyor. Örneğin, 2020 yılının ilk dört ayına ait ön verilerden difteri, boğmacaya ve tetanos karşı üç doz (DBT3) aşı olan çocuk sayısında önemli bir düşüş olduğu anlaşılıyor. Ülke içinde ve ülkeler arasında aşılanma oranları bakımından bir gösterge olan DBT3aşısı yaptırmış kişilerin sayısında 28 yıldır ilk kez bir düşüş yaşandı.
DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, konuyla ilgili olarak şunları ifade etti: “Aşı, halk sağlığı tarihinin en güçlü ve etkili araçlarından biridir ve hiç olmadığı kadar çok sayıda çocuk artık aşılanabiliyor. Ancak Koronavirüs salgını, bu kazanımları tehlikeye atmış durumda. Çocukların rutin aşılardan mahrum kalmaları sonucunda normalde önüne geçilebilir hastalık ve ölümler, Koronavirüs'ün yol açacağı kayıplardan çok daha fazla olabilir. Ama bu böyle olmak zorunda değil. Aşılar, salgın süresince de güvenli bir şekilde ihtiyaç sahiplerine ulaştırılabilir ve biz de, bu hayat kurtaran programlara devam etmeleri için ülkelere çağrıda bulunuyoruz”.
Koronavirüs'ün neden olduğu aksaklıklar
Koronavirüs salgını boyunca en az 30 Kızamık aşısı kampanyası ya iptal edildi ya da iptal edilme tehlikesiyle karşı karşıya kaldı. Bu da 2020 yılı ve sonrasında daha çok salgının ortaya çıkmasına yol açabilir. ABD Hastalık Kontrol ve Koruma Merkezleri, Sabin Aşı Enstitüsü ve Johns Hopkins Bloomberg Halk Sağlığı Okulu ile işbirliği içerisinde yapılan son UNICEF, DSÖ ve Gavi nabız anketine göre, ankete katılan 82 ülkenin dörtte üçü, Mayıs 2020 tarihi itibariyle bağışıklama programlarında Koronavirüs ile ilgili aksaklıklar yaşandığını ifade etti. Hizmetlerin aksama nedenleri çeşitlilik gösteriyor. Hizmetler verilmeye devam etse de evden ayrılmak istememe, ulaşım sorunları, ekonomik sıkıntılar, hareket kısıtlığı veya Koronavirüs hastaları ile temas etme korkusu nedeniyle insanlar hizmetlere erişemiyor. Pek çok sağlık çalışanı, seyahat kısıtlaması veya Koronavirüs müdahale ekiplerinde görevlendirilmeleri ya da koruyucu ekipman eksikliği nedeniyle çalışamaz durumda.
UNICEF Genel Direktörü Henrietta Fore konuyla ilgili olarak "Koronavirüs, eskiden rutin olan aşılama hizmetlerini, endişe kaynağı haline getirdi. Aşılanma oranlarında daha fazla düşüş yaşanmasının önüne geçmeli ve çocukların hayatı başka hastalıklar nedeniyle riske girmeden aşı programlarına kaldığı yerden devam etmeliyiz. Bir sağlık krizini bir başka sağlık krizine değişemeyiz" dedi.
Küresel aşı oranları durgun
Koronavirüs öncesinde de DBT3 ve Kızamık aşıları yüzde 85 aşılanma oranları ile durağan bir seyir izliyordu. Bugün doğan bir çocuğun 5 yaşına geldiğnde küresel çapta tavsiye edilen tüm aşıları olma ihtimalinin(tam aşılılık durumu), yüzde 20'den az olduğu görülmektedir.
2019 yılında yaklaşık 14 milyon çocuk, Kızamık ve DBT3 gibi hayat kurtaran aşılardan mahrum kaldı. Bu çocukların büyük bir kısmı Afrika'da yaşıyor ve dolayısıyla diğer sağlık hizmetlerine de erişimleri kısıtlı. Bu çocukların üçte ikisi ise, orta ve düşük gelir düzeyine sahip 10 ülkede yaşıyor (Angola, Brezilya, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Endonezya, Etiyopya, Filipinler, Hindistan, , Meksika, Nijerya ve Pakistan ). Orta gelir düzeyine sahip ülkelerdeki çocuklar, giderek artan oranlarda bu yükün altında kalıyor.
Ülkelere ve bölgelere göre ilerlemeler ve sorunlar
©UNICEF/UNI350172/Ijazah
Elbette bazı ilerlemeler de kaydedildi. Güney Asya bölgesinde üç doz DBT aşısı olma oranı, son 10 yılda başta Hindistan, Nepal ve Pakistan'da olmak üzere yüzde 12 artış gösterdi. Yine de, güçlükle kaydedilen bu ilerlemeler, Koronavirüs ile ilgili aksaklıklar nedeniyle gerileyebilir. Etiyopya ve Pakistan gibi bu konuda önemli ilerlemeler kaydeden ülkeler, aşı hizmetlerinin tekrar verilemediği durumda gerileme tehlikesiyle karşı karşıya kalacaktır.
Durum, son on yılı aşkın süredir aşı oranlarının azaldığı Latin Amerika ve Karayipler bölgesi için bilhassa endişe vericidir. Brezilya, Bolivya, Haiti ve Venezuela'da aşı oranları, 2010 yılından bu yana en az yüzde 14 azalmıştır. Bu ülkeler, Koronavirüs ile ilgili orta ve şiddetli düzeyde aksaklıklarla karşılaşmaktadır.
Küresel sağlık topluluğu, Koronavirüs ile ilgili aksaklıklar nedeniyle yaşanan kayıpları telafi etmeye çalışırken DSÖ de ülkelere, aşı programlarını yeniden şekillendirme ve aşağıda bahsi geçen önlemlerle bu programları iyileştirme çalışmalarında destek olmaktadır:
► Hijyen ve sosyal mesafe kurallarına uyarak ve sağlık çalışanlarına koruyucu ekipman sağlayarak Koronavirüs salgını döneminde de rutin bağışıklama programlarını uygulamaya devam etmek için hizmetlerin yeniden başlatılması.
► Çocuklara bakım veren kişilerle aktif şekilde iletişim kurmaları ve onlara, güvenliği sağlamak için hizmetlerin yeniden nasıl düzenleneceğini açıklamaları için sağlık çalışanlarına yardımcı olmak.
► Bağışıklama hizmetleriyle bu hizmetlere ihtiyacı olan kişiler arasındaki güçlüklerin giderilmesi.
► En savunmasız durumdaki çocuklardan bir kısmının yaşadığı, henüz aşı olmamış topluluklara erişmek için rutin hizmetlerin kapsamının genişletilmesi.
###
Editörlere notlar
UNICEF'in fotoğraflarını, raporlarını, veri dosyalarını ve b-roll görüntülerini buradan, DSÖ'ye ait olanları ise buradan indirebilirsiniz. 15 Temmuz günü saat 14:00'ten sonra bu raporda yer alan Geri Mi Gidiyoruz? başlıklı veri analizini okuyabilir veya UNICEF'in veya DSÖ’nün internet sitesinden tam aşılanma oranları veri setlerini inceleyebilirsiniz. Söz konusu veriler ile ilgili sunum ve grafiklere buradan göz atabilirsiniz.
Veri hakkında
Her yıl UNICEF ve Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 195 ülke için aşılanma oranlarına dair yeni tahminler geliştirip hayat kurtaran aşıları her çocuğa ulaştırma konusunda ne kadar ilerleme kaydettiğimizi eleştirel şekilde değerlendirmektedir. DSÖ ve UNICEF, 2019 yılına yönelik aşılanma tahminlerinin yanı sıra mevcut son bilgiler ışığında geçmişe dönük aşılanma oranlarını da gözden geçirmektedir. 2019 yılında yapılan gözden geçirme faaliyeti sonucunda 1980 ile 2019 yıllarını kapsayan 39 yıla yönelik aşılanma tahminleri yapılmıştır. DBT3 aşısı olma oranı, aşılanan çocukların oranını değerlendirmek için gösterge olarak kullanılıp bir yaş altı çocuklar için hesaplanmaktadır. Aşılanan tahmini çocuk sayısı, BM'nin 2019 Dünya Nüfus Tahminleri çalışmasından elde edilen nüfus verilerinden yararlanarak hesaplanmaktadır. (Bilgi Notu.)
AŞI NABIZ ANKETİ, HAZİRAN 2020
Yeni UNICEF, DSÖ ve Gavi nabız anketi, ABD Hastalık Kontrol Merkezleri, Sabin Aşı Enstitüsü ve Johns Hopkins Bloomberg Halk Sağlığı Okulu tarafından 2020 yılının Haziran ayında gerçekleştirilmiştir. 2019 yılında aşılanma oranları yüzde 80'in altında olan 14 ülke dahil olmak üzere 82 ülkeden ankete katılanlar, Mayıs 2020 itibariyle Koronavirüs sonucunda aşılanma hizmetlerinde aksaklık yaşandığını bildirmiştir. İnternet üzerinden yapılan aşılanma nabız anketine aralarında 82 ülkeden Sağlık Bakanlığının, akademi dünyasının ve dünya genelindeki sağlık kuruluşlarının temsilcilerinin de olduğu 260 aşı uzmanı katılım göstermiştir. Nisan ayında yapılan bir önceki nabız anketine, 107 ülkeden 801 kişi katılmış olup bu da rutin bağışıklama programlarında yaşanan aksaklıkların daha şimdiden yaygın hale geldiğini ve tüm bölgeleri etkilediğini göstermektedir. Ankete katılan ülkelerin yüzde 64'ü, rutin bağışıklama programlarının sekteye uğradığını veya askıya alındığını ifade etmiştir.
Dünya Sağlık Örgütü, Birleşmiş Milletler sistemi içinde halk sağlığı alanına küresel liderlik ediyor. 1948 yılında kurulan DSÖ; sağlıklı yaşamı teşvik etmek, dünyayı güvende tutmak ve savunmasız gruplara hizmet etmek için 150'yi aşkın ofisle, altı bölgede, 194 üye ülkeyle birlikte çalışıyor. Kuruluş; 2019-2023 dönemi için bir milyarı aşkın insanın kapsamlı sağlık güvencesine sahip olmasını sağlamayı amaçlıyor. Bunun yanı sıra, bir milyar daha insanı sağlıkla ilgili acil durumlardan korumayı ve ilave bir milyar insanın da sağlık ve esenliklerini arttırmayı hedefliyor. Kendinizi korona virüsünden korumak için başvurabileceğiniz Koronavirüs ve halk sağlığı ile ilgili güncel bilgiler için www.who.int sitesini ziyaret edebilir veya DSÖ'yü Twitter, Facebook, Instagram, LinkedIn, TikTok, Pinterest, Snapchat ve YouTube üzerinden takip edebilirsiniz.
Aşılar ve bağışıklık konusunda daha ayrıntılı bilgi için
Koronavirüs süresince aşılama faaliyetlerine ilişkin kılavuz ilkeler
DSÖ, Koronavirüs salgını süresince devam eden aşılama çalışmalarına nasıl destek oluyor?
Aşı konusunda elde edilen başarı hikayesi, gelecek için bize umut veriyor
En güç durumdaki ülkelerde çocukların sağlığını ölümcül hastalıklardan korumak için çalışıyoruz. Düzenli bağışınla bize katıl, çocuklara birlikte ulaşalım.