Çocuk İşçiliği

ANKARA, 12 Haziran 2023 – Çocuk işçiliği, dünyada en yaygın çocuk hakları ihlallerinden biri olmaya devam ediyor. Dünya genelinde 160 milyon çocuk, diğer bir deyişle yaklaşık her on çocuktan biri çalıştırılıyor. Son yirmi yılda kaydedilen ilerleme ve kazanımlara rağmen, özellikle COVID-19 salgınının etkisiyle tüm dünyada ekonomik faaliyetlerde bulunan çocukların sayısı arttı. UNICEF, 9 milyon çocuğun daha, hane gelirindeki kayıpların telafi edilmesi amacıyla çocuk işçi olarak çalıştırılma riski altında olduğunu tahmin ediyor. Salgının sosyo-ekonomik etkileri, 100 milyon çocuğu daha yoksullukla karşı karşıya bıraktı. Yoksulluk arttıkça, buna bağlı olarak, çocuk işçiliği de artış gösteriyor.[1]

UNICEF ve ILO’nun yayınladığı “Milyarlarca neden: Çocuklar için evrensel boyutta sosyal koruma oluşturmaya yönelik acil ihtiyaç” (More than a billion reasons: The urgent need to build universal social protection for children) adlı ortak rapor; sosyal korumanın, yoksulluğu ve kırılganlıkları  azaltarak çocuk işçiliğini önlemedeki etkisine vurgu yapıyor. Başka bir UNICEF-ILO Raporu’na göre ise; çocuklara yönelik sosyal politikalar, özellikle sürdürülebilir ve hakkaniyetli   finansal destekler sağlandığında, çocuk işçiliğinin temel nedenlerine inebiliyor, çalışan çocuk sayısının azalmasını sağlayabiliyor ve okula kayıt oranını arttırıyor.

Türkiye, yaklaşık 30 yılı aşkın süredir çocuk işçiliğiyle mücadelede istikrarlı bir ilerleme kaydetti. Ancak TÜİK’e göre halen 700.000’den fazla çocuk ekonomik faaliyetlere dahil ediliyor.[2] COVID-19 salgını, yakın zamanda yaşanan depremler ve enflasyon gibi faktörler nedeniyle, Türkiye’nin çocuk işçiliğini sonlandırma yönündeki çabalarının olumsuz yönde etkilenmesi ve elde edilen kazanımların tersine çevrilmesi muhtemel. Son depremler ile birlikte, çocuk işçiliğine sürüklenme riski daha yüksek olan 350.000 mülteci ve göçmen de dahil olmak üzere, okul çağındaki yaklaşık dört milyon çocuğun eğitiminde aksamalar meydana geldi. UNICEF ve ortakları, depremlerden etkilenen bölgelerdeki toplulukların sağlık ve gelir kaybı, istihdam ve geçim kaynaklarının kesilmesi gibi nedenlerle artan dezavantajlı durumlarla karşı karşıya kalabilecekleri konusunda uyarıyor. Yoksullaşan aileler, hane gelirlerini arttırmak amacıyla olumsuz bir başa çıkma mekanizması olarak çocuk işçiliğine yeniden yönelebilir.

Aynı durum, üretim maliyetlerini azaltmak isteyen işverenler için de geçerli. Depremlerin, bölgedeki Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin (KOBİ) ekonomik faaliyetlerini kesintiye uğratabileceği öngörülmekte. UNICEF, KOBİ’lerin çocuk işçiliğini önleme konusunda kilit bir role sahip olduğunu göz önünde bulundurarak, deprem sonrası yeniden yapılandırma faaliyetleri kapsamında KOBİ’lere özel ilgi göstermeye ve onları desteklemeye devam edecektir. Deprem öncesinde de bu konuya ağırlık veren UNICEF ve ortakları, 2022 yılında 4.500 iş yeri ziyareti gerçekleştirerek risk altındaki 3.000 çocuğun belirlenmesinde rol oynadı. Bu çocuklar, sonraki aşama olarak eğitim ve ilgili diğer kamu hizmetlerine yönlendirildi.

UNICEF Türkiye, Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü’nde çocuk işçiliğini ortadan kaldırma ve çocukların ve ailelerin refahlarını geliştirme çabalarını hızlandırma taahhüdünü yinelemektedir. UNICEF, çocuk işçiliğinin ana nedenlerini ele almak ve tekrar etmesini önlemek amacıyla entegre sosyal koruma müdahalelerini desteklemeye, kaliteli ve kapsayıcı eğitime ve sosyal hizmetlere erişimi teşvik etmeye devam edecektir. UNICEF, depremlerden etkilenen illerde iyileşme ve yeniden yapılanma süreçlerini desteklemek üzere hükümet, sivil toplum, özel sektör ve bağışçılarıyla işbirliği içinde hareket etmekte; bu süreçte çocukların, tüm sosyo-ekonomik planlamaların merkezinde olması ve işgücü piyasalarının çocuk işçiliği olmaksızın çok daha güçlü olarak yeniden inşa edilebilmesi için çabalarını sürdürmektedir.