Mülteci ve göçmen krizi kaçakçılar için büyük bir ticaret haline gelirken yarım milyon çocuk da sömürü riski altında
CENEVRE, 2 Eylül 2016 - Elde edilen yeni verilere göre hareket halindeki yaklaşık yarım milyon mülteci ve göçmen çocuk, işlemlerdeki gecikmeler ve düştükleri çaresizlik sebebiyle 2015 yılı Ocak ayından bu yana içinde bulundukları bu zor durumdan çıkar sağlamaya çalışan suç örgütlerine, insan kaçakçılarına yöneliyor.
UNICEF, Avrupa’da göçmen kaçakçılığının karanlık yeraltı dünyasına ışık tutmak ve bunlara karşı verilen mücadeleyi daha iyi şekillendirmek amacıyla Europol-İnterpol, çocukların kendi ifadeleri, BM kuruluşlarının ve STK’ların yayınları ve ilgili medya bilgi ve haberleri gibi bir dizi kaynaktan konuya ilişkin bilgiler toplamıştır.
Eurostat tarafından bu hafta açıklanan rakamlara göre Ocak 2015’ten bu yana Avrupa’da* 580 binden fazla çocuk sığınma başvurusunda bulunmuştur. Yeni yayınlanan Europol-İnterpol raporu ise AB’ye gelen mülteci ve göçmenlerin yaptığı yolculukların yüzde 90’ının suç şebekeleri için çalışan kaçakçılar tarafından düzenlendiğini ve en az yarım milyon çocuğun yolculuklarının bir noktasında kaçakçılara başvurduğunu ileri sürmüştür. Bununla beraber refakatsiz çocukların sayısının yaklaşık 100 bin kadar olduğu, özellikle bu çocukların kaçakçılara yönelme eğiliminde olduğu belirtilmiştir.
UNICEF Avrupa Mülteci ve Göçmen Krizi Özel Koordinatörü Marie-Pierre Poirier konuya ilişkin şunları söyledi: “Resmi sınırların kapatılması, kapılar kilitlenirken pencerelerin açık bırakılması gibi bir duruma yol açtı ve çocukları, özellikle de aralarında yanlarında kimsesi bulunmayanları daha büyük riskler almaya itti. Devletlerin yapması gereken, daha yüksek duvarlar örmek değil, çocuklar için daha güçlü koruma sistemleri getirmektir.”
Her ne kadar mülteci ve göçmen dalgası önemli ölçüde yavaşlamış olsa da, sınır kapatmalar, sıkılaştırılan göç politikaları ve AB-Türkiye anlaşması gibi faktörler bu suç gruplarını yerleşik olan uyuşturucu ve silah kaçakçılığı rotalarını, mülteci ve göçmen kaçakçılığı içinde kullanmaya yöneltmiştir.
“Devletlerin bu duruma karşı hayata geçirdiği uygulamalara çoğu zaman, mülteci ve göçmen çocukların somut ve acil hakları ve ihtiyaçlarından ziyade, göç kontrol politikaları yön vermiştir. Eğer güvenli ve yasal seçenekler mevcut olsaydı, çocuklar ve aileleri, çoğunu yasa dışı yollarda güç durumlara düşüren kaçakçıların ve insan tacirlerinin ellerine zorla teslim olmazdı.”
Günümüzde insan kaçakçılığının yıllık 5-6 milyar dolarlık bir ticaret olduğu tahmin edilmektedir. Europol’e göre bu tehlikeli yolculuğa çıkan insan sayısı azalmış olduğundan suç örgütleri fiyatlarını üç kat artırmıştır ve bugün pek çok göçmen yolculuklarının tek bir etabı için 3.000 Euro’ya kadar para ödemektedir.
Çocuklar, kaçakçılara başvurmuş olmaları nedeniyle çoğu zaman borç altına girmektedir. Bu borçların ödenmesi, çocukları kaçakçıların sömürüsüne maruz kalma riskini artırmaktadır. Bununla bağlantılı olarak Fransa ve İtalya’da refakatsiz çocukların cinsel istismara maruz kaldıkları, zorla çalıştırıldıkları ve suç işlemeye yöneltildiklerine ilişkin haberler medya da yer almaktadır.
Mülteci ve göçmen çocukların korunmalarını sağlamak için UNICEF acilen aşağıdaki hususlarla ilgili çağrıda bulunmaktadır:
- Hareket halindeki çocukları hedef alan kaçakçılık ve ticaret girişimlerinin belgelenmesi için çok daha fazla çaba gösterilmelidir.
- Geçiş ülkelerinde, özellikle Yunanistan ve İtalya’da çocuk koruma alanında görev yapan yetkililer, özellikle yanlarında kimsesi bulunmayan ve ailelerinden ayrı düşmüş çocuklara odaklı bir şekilde güç durumdaki tüm mülteci ve göçmen çocuklara kişisel danışmanlık yapacak ve destek sağlayacak donanıma sahip olmalıdır.
- Avrupa’da mülteci ve göçmenlere yönelik çalışmalar kapsamında çocuklar konusunda niteliksel verilerin daha titiz bir şekilde toplanması gerekmektedir.
Yaşanan bu sorunlara karşı yapılacak müdahalelerin kalitesinin artması ve gelen çocuklarla 72 saat içinde kişisel görüşme yapılması, bilgiye daha iyi erişim sağlanması, vasi gibi referans oluşturabilecek bir yetişkin görevlendirilmesi, dosyalarında ne gibi gelişmeler olduğuna ilişkin düzenli bilgi verilmesi ve hukuki desteğe daha iyi erişim sağlanması gibi unsurları içermesi, çocukların kimseye haber vermeden yollarına kaçakçılarla devam etmeleri riskini de önemli ölçüde azaltmış olacaktır.
UNICEF ayrıca hareket halindeki çocuklara hizmet sunmak, kaçakçılık ve insan ticareti mağduru olan çocukların hızlı bir şekilde tespit edilmesini sağlamak için kilit yerlerde çocuk koruma uzmanlarının da yer aldıkları mobil ekipler oluşturmaktadır. Örneğin, Atina’da ve çevresi ile İtalya’nın Lampedusa limanında refakatsiz çocuklar için kurulan merkezlerde görev yapan uzman ekipler ve ortaklar cinsel sömürü mağduru olma ihtimalleri bulunan kadın ve kız çocuklarının belirlenip destek görmelerine katkı sağlamaktadır. UNICEF aynı zamanda kaçakçılığın ve insan ticaretinin mülteci ve göçmen çocuklar üzerindeki etkilerini izleme ve araştırma çalışmalarını da kararlılıkla sürdürmektedir.
###
Editörlere not:
*Çocuk sığınmacılarla ilgili Eurostat data’ya göre son 19 ay içinde Avrupa’nın tümünde yapılan sığınma başvurularının toplam sayısı 586.645 iken, AB ülkelerine çocuklar tarafından yapılan sığınma başvuruları 560.140’a ulaşmıştır. Bu toplam sayı, çocukların birden fazla ülkeye başvuruda bulunmalarından kaynaklanan fazla sayımı da içerebilir; ancak, sığınma başvurusunda bulunmamış ve bulunamayacak olan mülteci ya da göçmen çocuklar verilen sayının dışındadır.
UNICEF Hakkında
UNICEF her çalışmasında çocukların haklarını ve iyiliğini gözetmektedir. Ortaklarımızla birlikte 190’dan fazla ülkede ve bölgede yürüttüğümüz çalışmalarda bu taahhüdü pratik işlere dönüştürüyoruz. Özel çabalarımız, nerede olurlarsa olsunlar tüm çocukların yararını gözeterek en güç durumdaki ve dışlanmış çocuklara ulaşmaya yoğunlaştırıyoruz. UNICEF ve çalışmaları hakkında daha fazla bilgi için: www.unicef.org/ceecis
Daha fazla bilgi için:
Sema Hosta, UNICEF Türkiye, [email protected], +90 533 622 8346
Sarah Crowe, UNICEF Cenevre, [email protected], +41 79 543 80 29
Greg Jones, UNICEF Cenevre, [email protected], +44 77 92 154 497
Fotoğraf: 26 Mayıs 2016, Pire Limanı, Yunanistan © UNICEF/UN020539/Georgiev