Suriye'de yedi yıldır süren savaş bitecek gibi görünmüyor: Engeli olan çocuklar dışlanma riski altında
BEYRUT/AMMAN/ŞAM, 12 Mart 2018– Suriye’de devam eden savaşın ne zaman sona ereceği belirsizliğini korurken, engeli olan çocuklar dışlanma ve unutulma riskiyle karşı karşıya kalmaktadır.
Suriye’deki çatışmalar 2017 yılı boyunca yoğunluğunu sürdürmüş, 2016 yılına göre yüzde 50 artışla önceki yıllara göre en yüksek sayıda çocuk ölümüne tanıklık etmiştir. 2018 yılının yalnızca ilk iki ayı içinde 1000 çocuğun yoğun şiddet ortamlarında hayatını kaybettiği ya da yaralandığı bildirilmektedir. Bugün silahlı çatışmalar ülkedeki ergen ölümleri arasında birinci sıradadır.
Aslen Suriye’nin güneyindeki Dera’a’dan olan ve bugün bir mülteci olarak Ürdün’de yaşayan Sami (14): “Karda oynamak için kuzenlerimle birlikte dışarı çıkmıştım. Bir bomba patladı. Kuzenimin ellerinin önümde havaya uçtuğunu gördüm, ben de iki bacağımı birden yitirdim. Kuzenlerimden ikisi ölürken bir diğeri de benim gibi iki bacağını kaybetti.” ©UNICEF/UN0174536/Hazou
UNICEF Orta Doğu ve Kuzey Afrika Bölge Direktörü Geert Cappelaere: “Çatışma ortamlarında en güç durumda olanlar engeli olan çocuklardır ve bu çocuklar, çoğu durumda özel tedavi ve hizmetlere ihtiyaç duymaktadır. Çocuk olarak onların ihtiyaçları yetişkinlerinkinden farklıdır. Hizmetlere, okula ve örneğin tekerlekli sandalye gibi yardımcı araçlara erişim olmadan engelli pek çok çocuk, soluk aldırmayan çatışmaların gölgesinde dışlanma, ihmal ve damgalanma gibi risklerle burun burunadır.”
Patlayıcı silahların kullanılması ve nüfusun yoğun olduğu yerlere yönelik ayrım gözetmeyen saldırılar giderek daha fazla çocuk ölümüne yol açarak, bu ölümlerin toplam sivil kayıpların dörtte birini oluşturmasına yol açmıştır. 2017 yılında yaralanan 360 çocuğun çoğu engelli hale gelmiştir. Ancak bunlar sadece Birleşmiş Milletler tarafından doğrulanan rakamlardır ve gerçek sayının çok daha fazla olduğu tahmin edilmektedir.
► Suriye’de tahminen 3,3 milyon çocuk, mayınlar, patlamamış mühimmat ve hazırlanmış patlayıcı düzeneklerinin oluşturduğu tehlikelerle karşı karşıya bulunmaktadır.
► Bugün 1,5 milyonu aşkın kişi savaşla ilgili kalıcı engellilik durumuyla yaşamakta ve bu sayının 86 bin’i uzuv kaybına uğramış kişilerden oluşmaktadır.
► Lübnan ve Ürdün’deki Suriyeli mülteciler arasında görülen yaralanmaların yüzde 80’i doğrudan savaşın sonucudur.
► Gerekli tıbbi ve psikolojik bakıma erişememe çocuklar arasındaki yaralanmaları ve sakatlanmaları daha da uzatmakta ya da kötüleştirmektedir.
► Engeli olan çocuklar şiddet riskine daha fazla maruz kalmaktadır ve bu çocuklar sağlık, eğitim gibi temel hizmetlere erişimde güçlüklerle karşılaşmaktadır.
► Çocuklara yönelik şiddet, sömürü, istismar ve ihmal riskleri çocuklara bakan kişilerin ölümü ya da bu kişilerden ayrılma sonucunda daha da artmaktadır.
► Çatışma ya da kriz ortamlarında engelli çocukların aileleri çoğu kez çocuklarına ihtiyaç duydukları yardımcı araç ve donanımı temin edecek imkânlara sahip olamamaktadır .
► İstikrarsızlık ve ekonomik durgunluk nedeniyle kendileri de güç durumda olan komşu ülkeler Suriye çıkışlı tüm mültecilerin yüzde 90 kadarını barındırmaktadır. Mülteci akını hizmet sunum imkânları üzerinde büyük bir basınç oluşturmuş, Suriye’de ve ev sahibi topluluklarda temel hizmetlere erişimi güçleştirmiştir. Engeli olan çocukları olan aileler açısından bu güçlükler iki kat daha fazla hissedilmektedir.
► Evlerini bırakıp Suriye’de başka bölgelere ya da komşu ülkelere gitmek zorunda kalan milyonlarca çocuk söz konusu olduğunda, engelli çocuklar trafik, aşılması zor nehirler ve patlamamış savaş mühimmatı gibi risklere karşı daha açık hale gelmiştir.
► Sağlık ve eğitim tesislerine yönelik yaygın tahribat ve saldırılar ülkedeki sağlık ve eğitim sistemlerini çökertmiştir. Birleşmiş Milletler 2017 yılında eğitim ve sağlık tesislerine ve personeline yönelik 175 saldırı olayını teyit etmiştir. Bu saldırılar en çok engelli çocuklara zarar vermiş, aralarından pek çoğunu hayallerini gerçekliğe çevirmek için ihtiyaç duydukları uzmanlık hizmetlerinden ve eğitim imkânlarından yoksun bırakmıştır.
Beyrut Amerikan Üniversitesi Tıp Merkezinden Plastik ve Rekonstrüktif Cerrah Dr. Ghassan Abu Sitti: “Savaş yüzünden engelli duruma düşen ve sakat kalan çocuklara yönelik cerrahi müdahaleler sürdükçe bu çocukların kendilerine daha güvenir hale geldikleri, kendilerini nihayet tam anlamıyla bu dünyanın bir parçası olarak hissettikleri görülüyor.”
Yedi yıldır süren savaşın yıkıcı sonuçları Suriyeli çocukların kararlılıklarına üstün gelememiştir.
Cappelaere sözlerini şöyle sürdürdü: “Yaralara ve evlerinden, yuvalarından olma durumlarına rağmen Suriyeli çocukların kararlılıkları sınır tanımamaktadır. Engeli olan çocuklara ve ailelerine ihtiyaç duydukları destek ve hizmetler sağlandığında karşılaşılan güçlükler aşılmakta, bu insanlar çocukluklarını, saygınlıklarını ve düşlerini geri almak için büyük başarılara imza atabilmektedir.”
Suriye’deki kriz karmaşıklığı, acımasızlığı ve uzun sürmesi açısından benzersizdir ve bu konuda bugüne dek yapılanlarla yetinilmesi düşünülemez. UNICEF, engeli olan çocuklar ve Suriye’deki çatışmalardan etkilenen tüm çocuklar adına savaşan taraflara, bu taraflar üzerinde nüfuzu olanlara ve uluslararası topluluğa, Suriye’deki ve mülteci barındıran ülkelerdeki çocuklar için aşağıdaki girişimlerde bulunma çağrısı yapmaktadır.
► Psikososyal destek ve zihin sağlığı da dâhil olmak, çocuklara yönelik yaşam kurtarıcı destek ve uzun dönemli rehabilitasyon hizmetlerine gerekli yatırımın yapılması;
► Sağlık ve beslenme, eğitim, çocuk koruma ve su temini de dâhil olmak üzere herkese açık temel hizmetlere erişimin iyileştirilmesi;
► Engelli çocuklar için ve onlarla birlikte programlar hazırlanması, kamu hizmetlerinin gerçek anlamda kapsayıcı olabilmesi için gerekli kaynakların tahsis edilmesi;
► Tekerlekli sandalye, baston ve protez gibi yardımcı ürünlere erişim sağlanması için engelli çocukları olan ailelere yönelik maddi yardımların artırılması;
► Çevre tarafından damgalanma sorununun ele alınmasında engelli çocukları da kapsamak üzere topluluklarla birlikte çalışılması;
► Uzmanlık hizmetlerine erişimi artırmak üzere, engelli çocuklar ve aileleri de dâhil, çocukların ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik esnek, kısıtlanmamış ve uzun süreli kaynak sağlanması. Suriye ve komşu ülkelerdeki savaştan etkilenmiş çocukların desteklenmesi için UNICEF 2018 yılı programları kapsamında 1,3 milyar dolar kaynak talep etmektedir;
► Engeli olan çocuklar da dâhil olmak üzere savaştan etkilenen çocukların ihtiyaçlarına öncelik tanınarak yeniden imar ve toparlanma çabalarının desteklenmesi. Tuğla ve taşın ötesinde, toparlanma ve kalıcı barış; parçalanmış toplumsal dokunun yeniden bir araya getirilmesini, toplulukları bir arada tutacak hoşgörü ve çeşitlilik kültürünün yerleşmesini gerektirir.
► Öldürme, sakat bırakma, silahlandırma, okulları ve hastaneleri hedef alan saldırılar da dâhil olmak üzere çocuklara yönelik ağır hak ihlallerine son verilmesi;
► Siyasal çözüm yoluyla savaşa son verilmesi ve insani yardımların ulaştırılması üzerindeki tüm kısıtlamaların kaldırılması.
###
Editörlere notlar
Yedi yıldır süren savaşın yok edip tükettikleriyle Suriye’deki ve komşu ülkelerdeki ailesel kaynaklar tehlikeli biçimde azalmakta, aileleri salt hayatta kalabilmek için aşırı önlemler almaya yöneltmektedir. Erken evlilik, çocukların silahlandırılması ve çocuk işçiliği her yerde yaygınlaşmaktadır. 2017 yılında, 2015 yılına göre üç kat daha fazla çocuk silahlı çatışmalara çekilmiştir.
UNICEF hakkında
UNICEF dünyadaki en dezavantajlı çocuklara ulaşmak için dünyanın en zorlu yerlerinde çalışmalar yapmaktadır. 190 ülkede ve bölgede, her yerde, herkes için daha iyi bir gelecek kurmak için çalışıyoruz. UNICEF ve çocuklara ilişkin çalışmaları hakkında daha fazla bilgi için: www.unicef.org
UNICEF’i Twitterve Facebook’tan izleyin
Daha fazla bilgi için:
Juliette Touma, UNICEF ODKA Bölge Ofisi, [email protected], +962 79-867-4628
Tamara Kummer, UNICEF ODKA Bölge Ofisi, [email protected], +962 797 588 550
Sema Hosta, UNICEF Türkiye, [email protected], +90 312 454 1010