UNICEF, Dünya Polio (Çocuk Felci Hastalığı) Günü’nde, bu tür ortamlarda çocuk felci vakalarının, son beş yıl içinde iki kattan fazla artış gösterdiği konusunda uyarıda bulunuyor.
NEW YORK, 24 Ekim 2024 — UNICEF’in Polio (Çocuk Felci Hastalığı) Günü’ne ilişkin yeni analizine göre 2023 yılında 541 çocuk felci vakasının yüzde 85’i; kırılgan, çatışmalardan etkilenmiş ve hassas durumdaki 31 ülkede görüldü.
Bu ülkelerde çocuk felci vakaları, son beş yıl içinde iki kattan fazla artış gösterirken rutin çocukluk dönemi aşılama oranı, yüzde 75’ten yüzde 70’e düşerek toplum düzeyinde bağışıklık için gereken yüzde 95’lik oranın çok altında kaldı.
Bu veriler, hayati tehlike arz eden bu hastalığın bazı bölgelerde artarak devam ettiği konusunda sert bir uyarı niteliğinde. Bu bölgeler arasında yaşamanın en riskli olduğu yerler ile çatışma, doğal afet, insani krizler ve istikrarı bozan diğer faktörlerin kritik sağlık hizmetlerinin verilmesini zorlaştırdığı bölgeler de var.
UNICEF Genel Direktörü Catherine Russell yaptığı açıklamada; “Çatışmalarda çocuklar sadece bombalara ve mermilere maruz kalmıyor; aynı zamanda artık olmaması gereken ölümcül hastalık riski ile de karşı karşıya kalıyor. Pek çok ülkede sağlık sistemlerinin çöktüğüne, su ve sanitasyon altyapısının yerle bir olduğuna ve ailelerin yerinden edildiğine şahit oluyoruz. Bu da, çocuk felci gibi hastalıkların yeniden ortaya çıkmasına neden oluyor. Çocuklar felç kalarak yürüyemez, oynayamaz veya okula gidemez hale geliyor” dedi.
Çocukluk dönemi aşılamasında dünya genelinde yaşanan gerileme, yıllardır çocuk felcine rastlanmayan ülkeler de dahil olmak üzere bir çok bölgede çocuk felci salgınlarında artışa neden oluyor. Bunun en bariz örneği, çocuk felci ile mücadelenin halen devam ettiği, çatışmaların yaşandığı ve Afganistan, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Somali, Güney Sudan ve Yemen’in de aralarında bulunduğu 21 ülkenin 15’inde görülüyor.
UNICEF ve paydaşları, çocuk felci salgınlarında görülen artışa yönelik yürütttükleri acil müdahalelerini son aylarda yoğunlaştırdı. Örneğin Gazze’de DSÖ ile işbirliğinde bulunarak Eylül ayı ortasında çocuk felci aşı kampanyasının ilk ayağında 10 yaş altı yaklaşık 600.000 çocuğa ulaştı. İkinci ve son aşılama süreci, Gazze’nin güney ve merkez bölgelerinde başarıyla uygulansa da yerinden edilme durumlarına yenilerinin eklenmesi ve bombardımanlar nedeniyle kuzey bölgesinde süreç gecikmeye uğradı. Kampanya, Gazze’de son 25 yılda ilk kez çocuk felci vakasının görülmesinden sonra başlatıldı.
Sudan’da ise ulusal çocukluk dönemi aşılanma oranı savaş öncesinde yüzde 85 iken 2023 yılında yüzde 53’e düştü. Bu oran, aktif çatışma bölgelerinde ise sadece yüzde 30 civarında. Buna karşılık olarak UNICEF ve paydaşları, son aylarda iki acil çocuk felci kampanyası başlatarak haneden haneye aşılamayla 5 yaş altı 2,9 milyon çocuğa ulaştı.
Kırılgan, çatışmalardan etkilenmiş ve hassas durumdaki ülkelerde başarılı çocuk felci aşı kampanyalarının yürütülmesi, başka vakaların önüne geçme ve halihazırda hassas durumda olan çocukları koruma bakımından kritik öneme sahip. Sağlık çalışanlarının çocuklara ulaşıp güvenli şekilde aşılama yapabilmesi için insani ateşkesler de bu anlamda büyük önem taşıyor.
Çocuk felci ile mücadele, en zorlayıcı koşulların görüldüğü yerlerde daha zahmetli olsa da hastalığın ortadan kaldırılması mümkün. Küresel aşı dağıtımında en büyük paya sahip çocuk felci aşısını yılda 1 milyar dozu aşkın şekilde tedarik eden UNICEF, aşağıda bahsi geçen konularda hükümetlere, paydaşlarına ve bağış yapanlara çağrıda bulunuyor:
- Çatışma ve insani krizlerin yaşandığı bölgelerde ve Afrika ile Asya’nın belli bölgelerinde düşük aşılama oranına sahip ülkelerde başta olmak üzere tüm çocukların çocuk felci tehlikesine karşı aşılanmasına öncelik verilmesi.
- Tüm çocukların hayat kurtaran temel aşılara erişimini sağlamak için aşılama sistemlerini güçlendirilmesi.
- Aşıları ulaştıran insani yardım ve sağlık çalışanlarının korunması ve kampanyaların başarılı olması için gereken insani ateşkeslere uyulması.
- Salgınların hızlı bir şekilde durdurulması ve çocukların aşılanması için Küresel Çocuk Felcini Yok Etme Girişimi ve Gavi Aşi İttifakı’na kritik öneme sahip kaynakların sağlanması.
- Aşılama kampanyalarının niteliğini arttırmak için yenilikçi çözümlere ve eşgüdümlü çalışmalara öncelik tanıyarak çocuk felcinin ortadan kaldırılması konusunun tüm düzeylerde siyasetin gündem maddesi haline getirilmesi.
Russell, “çocuk felcinin yaygınlaşması, sadece etkilenen ülkelerdeki çocukları doğrudan riske atmakla kalmıyor, aynı zamanda komşu ülkeler için de giderek artan bir tehdit oluşturuyor. Son adım en zoru ancak şimdi harekete geçmenin tam zamanı. Dünyanın dört bir yanındaki her çocuk, çocuk felci riskinden kesin olarak kurtulana kadar durmadan çalışmalıyız.”
Aşı, hayat kurtarır. Çocukları ihtiyaçları olan aşı desteğini sağlamamız için sen de bize katıl.
#####
Editörlere not:
Bu basın bülteninde aşağıdaki veri kaynaklarından yararlanılmıştır:
- DSÖ/UNICEF Ulusal Aşılama Oranı Tahminleri, 2023 Gözden Geçirilmiş Hali: 2024 yılında yayımlanan bu tahminler, dünya genelinde aşılama oranları ve buna yönelik gelişmeler ile ilgili güncel veriler sağlamaktadır.
- DSÖ’nün Kırılgan, Çatışmalardan Etkilenen ve Hassas Durumdaki Ülkeler Listesi: 2024 yılında yayımlanan bu listede insani krizler, uzun vadeli acil durum vakaları, silahlı çatışmalar ve istikrarı bozan diğer faktörler nedeniyle hastalığa karşı hassasiyeti artmış ülkeler yer almaktadır.
- Dünya Bankası FY25 Kırılgan ve Çatışmalardan Etkilenmiş Ülkeler Listesi: 2024 yılından yayımlanan bu listede silahlı çatışma, savaş, kırılganlık ve toplumsal, ekonomik ve siyasi istikrarsızlığın olduğu ülkeler sıralanmaktadır.
- DSÖ GM - Haftalık GPEI Çocuk Felci Analizi: Dünya genelinde çocuk felci vakaları ve hastalığı ortadan kaldırma çalışmaları ile ilgili güncel bilgiler sağlayan Küresel Çocuk Felcini Yok Etme Girişimi’nin (GPEI) süregelen haftalık analizi.