NEW YORK, 7 Mart 2025 – Son otuz yılda eğitim gibi alanlarda önemli ilerlemeler kaydedilmiş olsa da, bugün dünya genelinde milyonlarca ergen kız hala okula gidemiyor, geleceğe yeterince hazırlanamıyor, hayati sağlık hizmetlerine erişimde zorluklar yaşıyor ve çocuk yaşta evlilik, kadın sünneti, şiddet ve istismar gibi zararlı uygulamalara maruz kalma riski taşıyor.
UNICEF, Plan International ve UN Women tarafından Dünya Kadınlar Günü öncesinde yayımlanan "Kız Çocuklarının Hedefleri: Kızlar İçin Ne Değişti? Ergen Kızların Haklarında 30 Yıl" başlıklı raporda; 1995 yılında 189 hükümet tarafından kabul edilen Pekin Eylem Platformu’ndan bu yana ergen kızların yaşamlarında ne gibi değişiklikler yaşandığı değerlendiriliyor.
Raporda yer alan önemli bilgiler şunları içeriyor:
Rapordaki Temel Bulgular: Eğitim, Öğretim ve Dijital Beceriler
- Son 20 yılda, okula gitmeyen kız çocuklarının sayısı %39 azaldı. Ancak dünya genelinde 122 milyon kız çocuğu hala okula gidemiyor. Güney Asya’da 15-19 yaş arası ergen kızların ne okulda ne eğitimde, ne de istihdamda olma olasılığı erkeklere göre üç kat daha fazla.
- Dünya genelinde her 10 ergen kız ve genç kadından 4'ü ortaöğretimi tamamlayamıyor. Kırsal kesimde yaşayan, yoksul veya dışlanmış topluluklardan gelen kız çocuklarının eğitimlerini tamamlama ihtimali daha da düşük.
- Son 30 yılda ergen kızların ve genç kadınların okuryazarlık oranı önemli ölçüde arttı. Ancak bugün hala yaklaşık 50 milyon ergen kız ve genç kadın basit bir cümleyi okuyup yazamıyor.
- Düşük gelirli ülkelerde, her 10 ergen kız ve genç kadından 9'unun internet erişimi yok. Erkek akranlarının internete erişme olasılığı ise iki kat daha fazla.
Toplumsal Cinsiyete Dayalı Şiddet:
- Dünya genelinde evlendirilmiş veya bir partnerle birlikte yaşayan ergen kızların yaklaşık 4’te 1’i eşlerinden/partnerlerinden şiddet görüyor. Bugün hayatta olan 50 milyon kız çocuğunun cinsel şiddete maruz kaldığı biliniyor.
- Dünya genelinde 15-19 yaş arasındaki ergen kız ve oğlan çocuklarının üçte birinden fazlası, bir kocanın eşini dövmesini belirli koşullarda haklı buluyor.
Zararlı Uygulamalar:
- Kadın sünneti uygulaması azalma gösteriyor. Burkina Faso ve Liberya gibi ülkelerde, son 30 yılda bu uygulamaya maruz kalan kız çocuklarının oranı yarıya düştü. Ancak 2030 yılına kadar kadın sünnetini tamamen ortadan kaldırma hedefi için küresel düşüş hızının 27 kat artması gerekiyor.
- Bugün kız çocuklarının 18 yaşından önce evlenme olasılığı, 25 yıl öncesine göre daha düşük. Ancak dünya genelinde her 5 kız çocuğundan 1’i hala çocuk yaşta evleniyor. En büyük ilerleme Güney Asya’da kaydedilirken, Latin Amerika ve Karayipler’de son 25 yılda hiçbir ilerleme kaydedilmedi.
Sağlık ve Refah:
- Dünya genelinde, ergen yaşta anne olan kızların sayısı son 30 yılda neredeyse yarıya düştü. Ancak 2025 yılında hala 15-19 yaş arasındaki yaklaşık 12 milyon ergen kızın doğum yapması bekleniyor. Daha küçük yaş grubunda, 10-14 yaş arası kız çocukları için bu sayının 325.000’den fazla olduğu tahmin ediliyor.
- Hamilelik ve doğum komplikasyonları, dünya genelinde 15-19 yaş arası ergen kızlar arasında yaklaşık her 23 ölümden 1’inin sebebi olarak kayıtlarda yer alıyor.
- Dünya genelinde, 10-19 yaş arasındaki düşük kilolu ergen kızların oranı ise son 30 yılda %10’dan %8’e gerilemiş durumda.
Rapor, ergen kız çocuklarının sahip olduğu olağanüstü potansiyeli ortaya çıkarmak için küresel çapta acil eyleme geçilmesi gerektiğini vurguluyor ve şu önerileri sunuyor:
- Ergen kız çocuklarının sesini yükseltmelerini ve hayatlarını etkileyen konulara ilişkin politika oluşturmada söz sahibi olmalarını desteklemek.
- İlerlemenin durduğu ve ergen kız çocukları için en öncelikli konumdaki alanlara odaklanmak. Örneğin, eğitim, beceri ve mesleki eğitimdeki eşitsizlikleri kapatmak, aynı zamanda yeni küresel eğilimleri ve tutumları göz önünde bulundurmak.
- Veriye dayalı bulguları kullanarak yatırımları en büyük ve en acil boşlukların olduğu alanlara yönlendirmek. Ölçeklenebilir değişimlere ve hedefe yönelik ortak eylemlere odaklanarak, özellikle ekonomik güçlendirmeyi artırmak ve kız çocuklarının gelişmeleri için gerekli beceri, kaynak ve varlıklara sahip olmalarını sağlamak.
Alıntılar:
UNICEF İcra Direktörü Catherine Russell:
“Ergen kız çocukları, küresel değişim için güçlü bir itici güçtür. Doğru zamanda, doğru destekle, Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına ulaşılmasına katkıda bulunabilir ve dünyamızı yeniden şekillendirebilirler. Eğitim, beceri geliştirme, koruma, temel sağlık ve beslenme hizmetleri gibi kritik alanlara yapılan yatırımlar, ergen kız çocuklarının potansiyelini açığa çıkarabilir ve toplumları ve ülkeleri ileriye taşıyabilir.”
Plan International Strateji ve Katılım Direktörü Kathleen Sherwin:
“Toplumsal cinsiyet eşitsizliğiyle mücadele için yürütülen üst düzey çabalar sayesinde, bugün bir kız çocuğunun okula gitme olasılığı 30 yıl öncesine kıyasla önemli ölçüde artmış durumda ve çocuk yaşta evlenme ya da hamile kalma olasılığı çok daha düşük. Kutlanması gereken çok şey var, ancak aynı zamanda bu ilerleme eşitsiz, kırılgan, sürekli tehdit altında. Çok fazla kız çocuğu, yalnızca genç ve kadın oldukları için her gün ayrımcılığa ve istismara maruz kalmaya devam ediyor. Kız çocukları için eşitliği sağlama çabalarımızı, kızlarla, kadınlarla ve onların müttefikleriyle birlikte sürdürmeliyiz.”
UN Women İcra Direktörü Sima Bahous:
“Çok sayıda ergen kız çocuğu hala şiddetle, sınırlı eğitim olanaklarıyla ve yetersiz sağlık hizmetleriyle karşı karşıya. ‘Kimseyi geride bırakmama’ taahhüdümüz, acil eylem gerektiriyor. Uzun bir yol kat ettik, ancak her kız çocuğunun potansiyelinin tanınması ve korunması için önümüzde daha alınacak çok yol var. Tüm ergen kız çocuklarını güçlendirmek, daha sürdürülebilir, adil ve barışçıl bir dünya için en sağlam yatırımdır.”
# # # # #